Gidsen van de Stichting Oer-IJ verzorgen regelmatig fietsxcursies vanuit Fort K’IJK bij Krommeniedijk. Dat gebeurt in samenwerking met Landschap Noord-Holland, eigenaar/beheerder van het stellingfort.
Het landschap
Het landschap van en rond de Crommenije heeft een heel bijzondere geschiedenis. Tot in de vroege middeleeuwen lag hier een uitgestrekt moeras hoog boven zeeniveau met diverse veenriviertjes. Vanaf 1000 nC werd het moeras bewoonbaar gemaakt door er vele sloten in te graven. Het gevolg was dat de veenbodem door inklinken en oxidatie begon te dalen , de rivieren steeds breder werden en tot grote meren uitbreidden. Zo ontstonden o.a. de Wijkermeer en het Uitgeestermeer.
Deze twee meren werden met elkaar verbonden door een waterloop die de naam Crommenije kreeg. Omdat het gebied tot onder zeeniveau zakte kon het buitenwater via de Zuiderzee , het IJ en het Wijkermeer het gebied binnendringen. Het werd belangrijk om dijken aan te leggen langs de Crommenije. Al in de 12e eeuw werd de St. Aagtendijk rond Beverwijk aangelegd en deze werd in de 13e eeuw verlengd tot Uitgeest en Akersloot. Hierdoor ontstonden de veenpolders als Uitgeesterbroek- en Woudpolder.
De stelling van Amsterdam
Deze natte strook land bleek ook heel goed geschikt te maken voor de Stelling van Amsterdam, die hier eind 19e eeuw werd aangelegd. Vele polders konden onder water worden gezet om de toegang tot Amsterdam voor de vijand te blokkeren. Je kunt het niet voorstellen, maar De Crommenije en deze middeleeuwse dijken werden belangrijke transportaders voor zowel land als waterverkeer. Nu vormt het de vogelrijke groen/blauwe buffer tussen Zaanstad en ‘Staalstad’ en zijn het nu vooral de recreatieve fietsers die je hier tegen komt.
Fietsend langs de oevers van de Crommenije en Woudpolder kom je veel te weten over dit nog open middeleeuwse landschap dat ook de basis vormde voor het noordwestelijke deel van de Stelling van Amsterdam.